Veelgestelde vragen
Benieuwd wat Nationaal Programma Groningen is en waarom Groningen een nationaal programma heeft? Wil je weten wat voor soort projecten er worden ondersteund, wat de ambities zijn en meer? Wij geven antwoord op veelvoorkomende vragen. Staat jouw vraag er niet bij? Neem dan contact met ons op!
Snel naar
Algemeen
We zijn een samenwerkingsverband van Rijk, provincie en gemeenten en leggen verbindingen tussen ideeën, partijen en geld. Een ambitieus programma met een looptijd van maar liefst tien jaar. Een programma waarin inwoners, bedrijven, organisaties en overheden werken aan de toekomst van Groningen. Voor, door en met Groningers dus. Gericht op de economie, leefbaarheid, werken en leren, natuur en klimaat.
Inwoners, bedrijven en organisaties in de provincie Groningen, met een aantal extra regelingen voor het aardbevingsgebied. Benieuwd welke mogelijkheden er zijn? Kijk dan op onze pagina Subsidies.
De afgelopen jaren hebben Groningers door de gaswinningsproblematiek veel te verduren gehad. De onzekerheid over schadeherstel en versterking sleept soms al jaren voort. De aanpak heeft de hoogste prioriteit en veel mensen en organisaties zijn hiermee hard aan de slag. Tegelijkertijd is er meer nodig om Groningen een goede toekomst te geven. Nationaal Programma Groningen richt zich op dit ‘meer’.
We investeren fors in de toekomst: door het versterken van de leefomgeving, de economie, opleidingen, banen en de natuur en het klimaat. Dat doen we tien jaar lang vanuit Nationaal Programma Groningen.
Nationaal Programma Groningen werkt aan een goede toekomst voor elke Groninger, jong en oud. We brengen mensen en ideeën samen en bundelen de krachten van inwoners, organisaties, bedrijven en overheden. Samen voeren we plannen uit die Groningen écht vooruithelpen. We zijn een samenwerkingsverband tussen Rijk, provincie en gemeenten. Voor het uitvoeren van alle plannen en projecten heeft het Rijk een startkapitaal beschikbaar gesteld. Alles wat wij financieren en organiseren draagt bij aan het overkoepelende doel: ervoor zorgen dat iedere Groninger gelukkig en gezond kan wonen, leven en werken in de provincie.
Zo kunnen inwoners met een goed idee terecht bij het Impulsloket, Loket Leefbaarheid en Startsubsidie Lokale Energie Groningen. Voor jongeren hebben we het Loko Loket en organiseren we jaarlijks de scholenchallenge ‘Wij hebben de toekomst’. Naast deze subsidies dragen we ook bij aan andere subsidies in de Groningse gemeenten. De initiatiefnemers van de ideeën die buiten deze subsidies vallen brengen we in contact met fondsen op onze jaarlijkse Fondsendag. Ook hebben we in 2019 Toukomst opgezet, waar maar liefst 900 ideeën zijn ingestuurd voor Groningen. Samen met initiatiefnemers, bedrijven en organisaties zijn we druk bezig om de ruim veertig gebundelde projecten die hieruit zijn ontstaan uit te werken.
Verder hebben we verschillende programma’s. De vijf aardbevingsgemeenten hebben een lokaal programma gemaakt waarbinnen zij geld aan kunnen vragen voor projecten in hun gemeente. Het provinciale programma draagt bij aan grote projecten die de gemeentegrens overstijgen. Ook financieren we het erfgoedprogramma, wat cultureel erfgoed behoudt en vernieuwt. Verder dragen we bij aan het zorgprogramma en richten we ons op vijf grote thema’s ter versterking van de economie van Groningen: de baanbrekers.
En we faciliteren organisaties, zowel financieel als het geven van advies, om deelnemers met verschillende achtergronden en expertises in een hackathon mee te laten denken over bijvoorbeeld gezondheids- en energievraagstukken.
Nationaal Programma Groningen is gestart in 2019 en loopt door tot 2030.
We houden onszelf scherp door te monitoren wat we doen. We rapporteren zelf over de voortgang van projecten en besteding van middelen in ons jaarverslag. Daarnaast wordt ons programma jaarlijks gemonitord door een onafhankelijke partij: een samenwerkingsverband van E&E advies, Sociaal Planbureau Groningen en Aletta Advies. En vindt er een tussentijdse- en eindevaluatie plaats. Het samenwerkingsverband houdt de resultaten van Nationaal Programma Groningen bij en kijkt of wij de ambities en doelstellingen uit ons programmakader halen.
Een belangrijke maatstaf om de effecten van het programma inzichtelijk te maken en te bepalen hoe Groningen ervoor staat, is voor ons de brede welvaart. Met deze maatstaf is het mogelijk om op meer terreinen te meten dan alleen economische groei. Brede welvaart gaat niet alleen over de financiële situatie van Groningers, maar ook over andere aspecten zoals gezondheid, welbevinden, veiligheid, kwaliteit van natuur en milieu, opleidingsniveau en vertrouwen in politiek en bestuur. Voor Nationaal Programma Groningen is een brede welvaartsindex ontwikkeld gebaseerd op de persoonlijke voorkeuren van inwoners van de provincie Groningen.
Daarnaast vinden we het belangrijk om het unieke karakter van Groningen te behouden en te versterken. Het vergroten van de brede welvaart moet niet alleen merkbaar zijn voor inwoners, maar ook het imago van Groningen verbeteren, zowel binnen als buiten de provincie.
We richten ons op economie, werken en leren, leefbaarheid, natuur en klimaat. Aan elke ambitie zijn één of meer maatstaven gekoppeld waaraan we onze ambities kunnen toetsen. We toetsen of Groningen hiermee inderdaad vooruitgeholpen wordt en onze provincie zich op deze onderwerpen verder ontwikkelt. We kijken bijvoorbeeld of opleidingen aansluiten op de vraag naar banen en de economie groeit. Meer info over hoe we dit gaan meten lees je in de vorige vraag over de resultaten van het programma.
Een programma kan een nationaal programma worden als het gaat om een vraagstuk dat qua omvang en impact zo groot is dat het alleen op nationale schaal aangepakt kan worden, waarbij Rijk, provincie en gemeenten heel intensief samenwerken.
Er zijn maar weinig nationale programma’s in Nederland. Naast ons programma is er Nationaal Programma Rotterdam Zuid. Dit bestaat sinds 2011. Een ander voorbeeld is Nationaal Programma Regionale Energiestrategie, opgericht in 2019.
De vijf gemeenten in het aardbevingsgebied hebben met inwoners elk een lokaal programma gemaakt en kunnen geld aanvragen voor projecten in hun gemeenten die daar onderdeel van zijn. De provincie heeft met gemeenten, bedrijven en organisaties een provinciaal programma gemaakt met projecten die daarbij horen. Daarnaast zijn deze partijen betrokken bij programma’s zoals het erfgoedprogramma en het zorgprogramma.
De gemeenteraden hebben het lokale programma van de eigen gemeente vastgesteld. Provinciale Staten het provinciale programma en het Toukomstprogramma. Ze hebben dit vastgesteld nadat het bestuur van Nationaal Programma Groningen het heeft goedgekeurd. De onafhankelijke beoordelingscommissie adviseert het bestuur hierover.
Ook nemen overheden deel aan het bestuur, dit doen ze samen met maatschappelijke organisaties. Vanuit elke gemeente in het aardbevingsgebied heeft één bestuurder zitting in het bestuur, vanuit de provincie twee gedeputeerden en vanuit het Rijk twee ministers.
We horen graag wat mensen van Nationaal Programma Groningen vinden. Ook als je het ergens niet mee eens bent. Doe dit wel respectvol, ook naar anderen. Gebeurt dit niet, dan verwijderen we je reactie.
Soms korten mensen onze naam af tot NPG, waardoor Nationaal Programma Groningen verward wordt met Nationaal Coördinator Groningen (NCG). Ondanks dat beide programma’s zich bezighouden met de problematiek rondom aardbevingen staan ze los van elkaar, hebben ze een eigen budget én een totaal andere rol en verantwoordelijkheid. NCG richt zich op het voorkomen van letsel door aardbevingen, via het versterken van gebouwen en huizen. Daarnaast richt het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) zich op het herstellen van schade veroorzaakt door aardbevingen. Naast letsel en schade hebben aardbevingen ook invloed op de leefbaarheid, economie en toekomst van de provincie Groningen. Juist daar houdt Nationaal Programma Groningen zich mee bezig en hiervoor hebben wij een eigen budget. Wij financieren projecten en initiatieven die de brede welvaart en het imago van de provincie verbeteren, zeg maar de algemene kwaliteit van leven. Denk daarbij aan: leefbaarheid, werkgelegenheid, cultuur, onderwijs en duurzaamheid.
Projecten
Voornamelijk naar grote projecten die Groningen structureel vooruithelpen. Als we over een aantal jaar terugkijken ervaren inwoners dat alle investeringen positief bijdragen aan het geluk van Groningers. Geluk gaat over meer dan alleen de financiële situatie. Dit gaat ook over gezondheid, welbevinden, veiligheid, kwaliteit van natuur en milieu, opleidingsniveau en vertrouwen in politiek en bestuur.
Een groot project begint met een idee. Wij brengen mensen en ideeën samen en bundelen de krachten van inwoners, organisaties, bedrijven en overheden. Daarnaast hebben we ook een paar regelingen voor kleinere projecten. Een aanvraag hiervoor kan je direct insturen.
Meer info hierover lees je op de pagina ‘Subsidies‘.
De ideeën voor projecten komen vanuit verschillende hoeken. Veel initiatieven en projecten komen vanuit de gemeenten en provincie, zij kennen de regio goed en weten wat de uitdagingen en kansen zijn in het gebied. Ook dragen lokale bedrijven, ondernemers en onderzoeksinstellingen bij aan projectideeën. Daarnaast kun je als inwoner ook ideeën indienen en hiervoor subsidie aanvragen. In 2020 kon dat bijvoorbeeld via Toukomst, waarbij we Groningers opriepen om grote, vernieuwende, creatieve en slimme ideeën te bedenken. Er zijn maar liefst 900 ideeën ingestuurd. Deze hebben Groningers gebundeld tot grote projecten die bijdragen aan de toekomst van hun provincie. Voor de uitvoering hiervan is 100 miljoen euro beschikbaar gesteld.
Voor inwoners hebben we daarnaast ook nog drie regelingen voor initiatieven en kun je terecht bij een van de subsidieloketten.
Meer info hierover lees je op de pagina ‘Subsidies‘.
Thema’s die Groningen vooruithelpen, projecten die gaan over:
- Economie: daarbij draait het om de groei van de economie. Het vasthouden, uitbreiden of aantrekken van bedrijven hangt daarmee samen.
- Werken en leren: heeft te maken met opleidingsniveau, zorgen dat mensen hun school afmaken en het laten aansluiten van opleidingen op de vraag naar banen.
- Leefbaarheid: dit gaat over de omgeving waarin je woont (wonen, landschap en natuur), het sociale contact tussen mensen en dat er iets te doen is, bijvoorbeeld op het gebied van cultuur en sport.
- Natuur en klimaat: denk daarbij aan projecten die bijdragen aan de energietransitie, het verbeteren van het landgebruik, variatie in het Groninger landschap, natuur, waterbeheer, openbaar groen, circulaire / biologische / natuurinclusieve landbouw en agrarisch natuurbeheer.
Ook een goed idee? Kijk dan op onze pagina ‘Subsidies‘ welke mogelijkheden er zijn.
Er zijn verschillende geldstromen binnen het nationaal programma. Het grootste deel van het geld loopt via de vijf gemeenten in het aardbevingsgebied en de provincie: zij bepalen welke projecten ze voor financiering vanuit Nationaal Programma Groningen in aanmerking willen laten komen. De beoordelingscommissie beoordeelt alle projecten die deze gemeenten en de provincie aandragen. De leden van de beoordelingscommissie zijn onafhankelijk, dit betekent dat ze zonder invloed van iets of iemand anders de projecten beoordelen. Zij geven een advies aan het bestuur. Het bestuur bepaalt uiteindelijk welke projecten wel of niet worden goedgekeurd. Daarnaast heeft het nationaal programma twee loketten waar inwoners terecht kunnen met een subsidieaanvraag, die elk een eigen beoordelingscommissie hebben. Enkele criteria voor het beoordelen van de projecten zijn: draagt het project bij aan een goede toekomst van Groningen? Is het project realistisch? Is er draagvlak voor het idee?
Een vertegenwoordiger van het College van Rijksadviseurs en één van provinciaal bouwheerschap, de stadsbouwmeester en een onafhankelijk adviseur op het gebied van ruimtelijke kwaliteit en cultureel erfgoed. Ze bekijken of programma’s en projecten bijdragen aan de kwaliteit van de leefomgeving van Groningers en geven adviezen om de plannen op dit punt te verbeteren.
De leden van de beoordelingscommissie vind je op deze pagina. Ze zijn deskundig op verschillende terreinen en onafhankelijk. Hun taak is erg belangrijk. Zij bepalen of een project voor een bijdrage in aanmerking komt. Hun beoordeling is zwaarwegend. Het bestuur baseert zich bij eventuele toekenning op dit advies.
Wij financieren tal van projecten. Van een verrijkte schooldag tot een nieuw dorpshuis, een revalidatie expertisecentrum, voedseltuinen, onderhoud van diepen en maren, theaterprojecten, projecten rondom waterstof en duurzaamheid: noem maar op. Ook financieren we sociale projecten waarmee we Groningers helpen die het minder breed hebben. De projecten die we financieren hebben allemaal één overkoepelend doel: ze zorgen voor een goede toekomst van Groningen en Groningers op de lange termijn. Zo versterken ze de brede welvaart en het imago van de provincie. Bekijk hier alle projecten.
De aanpak van schadeherstel en versterking heeft de hoogste prioriteit, veel mensen en organisaties zijn hiermee hard bezig. Voor schadeherstel en versterking zijn aparte financieringen beschikbaar. Dat staat volledig los van Nationaal Programma Groningen.
Het is de hoogste tijd dat we ook fors investeren in de toekomst: door het versterken van de leefomgeving, de economie, opleidingen, banen en de natuur en het klimaat. En juist hiervoor is Nationaal Programma Groningen in 2019 opgericht.
In 2018 is afgesproken om voor vier projecten, die een relatie met versterking hebben, vanuit Nationaal Programma Groningen geld beschikbaar te stellen. In totaal gaat het om 75 miljoen euro. Dit was nog voor de start van Nationaal Programma Groningen. Hierbij gaat het om een eenmalige uitzondering, omdat geld van Nationaal Programma Groningen niet bedoeld is voor schadeherstel of versterking, hier zijn andere budgetten en organisaties voor. Het gaat daarbij om de volgende vier projecten: batch 1588, meerkosten huurwoningen Wierden en Borgen, vliesgevelwoningen en bestuurlijke tafel Groningen bovengronds.
Toukomst is een programma van Nationaal Programma Groningen. Voor Toukomst waren we in 2020 op zoek naar grote ideeën die Groningen vooruithelpen. In totaal zijn hiervoor 900 ideeën ingediend.
De website is ruim 175.000 keer bekeken en maar liefst 1.700 mensen gaven aan direct en indirect bij Toukomst betrokken te willen zijn. Ruim 200 Groningers deden online en offline mee om ideeën te bundelen. Uit dit proces kwamen 59 concrete Toukomstprojecten. Deze projecten zijn in totaal 30.000 keer beoordeeld door inwoners van de provincie Groningen. De beoordelingen zijn naar het Toukomstpanel gegaan. Voor de uitvoering van de ruim 40 projecten is bijna 100 miljoen euro beschikbaar gesteld. Het advies van het Toukomstpanel aan het bestuur is in 2021 opgeleverd en alle ideeën zijn uitgebeeld in het Toukomstbeeld, als inspinspiratiebron voor de verschillende programma’s van Nationaal Programma Groningen. Bijvoorbeeld voor de lokale programma’s en het provinciale programma.
Financiering
Voor de uitvoering van alle plannen en projecten heeft het Rijk een startkapitaal van 1,15 miljard euro beschikbaar gesteld. We noemen dit nadrukkelijk een startkapitaal omdat het uitgangspunt is dat dankzij aanvullende en toekomstige financiering veel meer geld in projecten geïnvesteerd kan worden.
Het geld is toegedeeld aan de verschillende programma’s van Nationaal Programma Groningen. Het grootste deel (ongeveer 800 miljoen euro) is beschikbaar voor het provinciale programma en de lokale programma’s van gemeenten in het aardbevingsgebied. Daarnaast is er 100 miljoen euro voor het programma Toukomst en de rest voor bewonersinitiatieven (zoals het Impulsloket en Loket Leefbaarheid) en programma’s zoals het erfgoedprogramma en het zorgprogramma.
Bijna twee derde deel van het startkapitaal is toegedeeld aan de verschillende programma’s, als een soort globale meerjarige begroting. Over het bedrag waarover nog geen besluit is genomen wordt in 2023 een keuze gemaakt. Dit wordt gedaan op basis van de evaluatie die we dan gaan uitvoeren. Dit betekent niet dat het toegedeelde geld al uitgegeven is en dat er geen geld meer is voor goede ideeën die nu nog niet in beeld zijn. Heb je een goed idee? Kijk dan op onze pagina ‘Subsidies‘.
De provincie en gemeenten zijn samen met inwoners, bedrijven en organisaties bezig met het maken van lokale en provinciale programma’s. Hiervoor is geld toegedeeld, pas na goedkeuring krijgen ze het aangevraagde bedrag. Zij hebben dit bedrag dus nog niet gekregen.
Dit komt vanuit het Rijk en 500 miljoen euro van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM).
Op de pagina ‘Subsidies‘ lees je welke mogelijkheden er zijn en hoe je het aan kunt vragen.
Nee, daar is het geld niet voor bedoeld. Hier zijn andere budgetten en organisaties voor.