Veelgestelde vragen
Benieuwd wat Nationaal Programma Groningen is en waarom Groningen een nationaal programma heeft? Wil je weten wat voor soort projecten er worden ondersteund, wat de ambities zijn en meer? Wij geven antwoord op veelvoorkomende vragen. Staat jouw vraag er niet bij? Neem dan contact met ons op!
Snel naar
Algemeen
We zijn een samenwerkingsverband van Rijk, provincie en gemeenten en leggen verbindingen tussen ideeën, partijen en geld. Een ambitieus programma met een looptijd van maar liefst tien jaar. Een programma waarin inwoners, bedrijven, organisaties en overheden werken aan de toekomst van Groningen. Voor, door en met Groningers dus. Gericht op de economie, leefbaarheid, werken en leren, natuur en klimaat.
Inwoners, bedrijven en organisaties in de provincie Groningen, met een aantal extra regelingen voor het aardbevingsgebied. Benieuwd welke mogelijkheden er zijn? Kijk dan op onze pagina Subsidies.
De afgelopen jaren hebben Groningers door de gaswinningsproblematiek veel te verduren gehad. De onzekerheid over schadeherstel en versterking sleept soms al jaren voort. De aanpak heeft de hoogste prioriteit en veel mensen en organisaties zijn hiermee hard aan de slag. Tegelijkertijd is er meer nodig om Groningen een goede toekomst te geven. Nationaal Programma Groningen richt zich op dit ‘meer’.
We investeren fors in de toekomst: door het versterken van de leefomgeving, de economie, opleidingen, banen en de natuur en het klimaat. Dat doen we tien jaar lang vanuit Nationaal Programma Groningen.
Nationaal Programma Groningen is gestart in 2019 en loopt door tot 2030. Het programma duurt tien jaar.
We houden onszelf scherp door te monitoren wat we doen. We rapporteren zelf over de voortgang van projecten en besteding van middelen in ons jaarverslag. Daarnaast wordt ons programma jaarlijks geëvalueerd door een onafhankelijke partij: een samenwerkingsverband van E&E advies, Sociaal Planbureau Groningen en Aletta Advies. Zij gaan de resultaten van Nationaal Programma Groningen bijhouden door te kijken naar het bereiken van de ambities en doelstellingen uit ons programmakader.
Een belangrijke maatstaf om de effecten van het programma inzichtelijk te maken en te bepalen hoe Groningen ervoor staat, is voor ons de brede welvaart. Met deze maatstaf is het mogelijk om op meer terreinen te meten dan alleen economische groei. Brede welvaart gaat niet alleen over de financiële situatie van Groningers, maar ook over andere aspecten zoals gezondheid, welbevinden, veiligheid, kwaliteit van natuur en milieu, opleidingsniveau en vertrouwen in politiek en bestuur. Voor Nationaal Programma Groningen is een brede welvaartsindex ontwikkeld gebaseerd op de persoonlijke voorkeuren van inwoners van de provincie Groningen.
Daarnaast vinden we het belangrijk om het unieke karakter van Groningen te behouden en te versterken. Het vergroten van de brede welvaart moet niet alleen merkbaar zijn voor inwoners, maar ook het imago van Groningen verbeteren, zowel binnen als buiten de provincie.
We richten ons op economie, werken en leren, leefbaarheid, natuur en klimaat. Aan elke ambitie zijn één of meer maatstaven gekoppeld waaraan we onze ambities kunnen toetsen. We toetsen of Groningen hiermee inderdaad vooruitgeholpen wordt en onze provincie zich op deze onderwerpen verder ontwikkelt. We kijken bijvoorbeeld of opleidingen aansluiten op de vraag naar banen en de economie groeit. Meer info over hoe we dit gaan meten lees je in de vorige vraag over de resultaten van het programma.
Een programma kan een nationaal programma worden als het gaat om een vraagstuk dat qua omvang en impact zo groot is dat het alleen op nationale schaal aangepakt kan worden, waarbij Rijk, provincie en gemeenten heel intensief samenwerken.
Er zijn maar weinig Nationale Programma’s in Nederland. Naast ons programma is er Nationaal Programma Rotterdam Zuid. Dit bestaat sinds 2011. Een ander voorbeeld is Nationaal Programma Regionale Energiestrategie, opgericht in 2019.
De vijf gemeenten in het aardbevingsgebied maken met inwoners een lokaal programma met daarin allerlei projecten. De provincie maakt met gemeenten, bedrijven en organisaties een thematisch programma met projecten die daarbij horen. Daarnaast zijn deze partijen betrokken bij programma’s zoals het erfgoedprogramma en het zorgprogramma.
De gemeenteraden stellen het lokale programma van de eigen gemeente vast. Provinciale Staten stelt het provinciale programma en de Toukomstprojecten vast. Ze kunnen dit pas vaststellen als het bestuur van Nationaal Programma Groningen het heeft goedgekeurd. De onafhankelijke beoordelingscommissie adviseert het bestuur hierover. Daar waar mogelijk is het de bedoeling dat de projecten die hieruit voortvloeien elkaar versterken en gemeentegrens overschrijdend zijn.
Ook nemen overheden deel aan het bestuur, dit doen ze samen met maatschappelijke organisaties. Vanuit elke gemeente in het aardbevingsgebied heeft één bestuurder zitting in het bestuur, vanuit de provincie twee gedeputeerden en vanuit het Rijk twee ministers.
We horen graag wat mensen van Nationaal Programma Groningen vinden. Ook als je het ergens niet mee eens bent. Doe dit wel respectvol, ook naar anderen. Gebeurt dit niet, dan verwijderen we je reactie.
Projecten
Voornamelijk naar grote projecten die Groningen structureel vooruithelpen. Als we over een aantal jaar terugkijken ervaren inwoners dat alle investeringen positief bijdragen aan het geluk van Groningers. Geluk gaat over meer dan alleen de financiële situatie. Dit gaat ook over gezondheid, welbevinden, veiligheid, kwaliteit van natuur en milieu, opleidingsniveau en vertrouwen in politiek en bestuur.
Een groot project begint met een idee. Wij brengen mensen en ideeën samen en bundelen de krachten van inwoners, organisaties, bedrijven en overheden. Daarnaast hebben we ook een paar regelingen voor kleinere projecten. Een aanvraag hiervoor kan je direct insturen.
Meer info hierover lees je op de pagina ‘Subsidies‘.
Thema’s die Groningen vooruithelpen, projecten die gaan over:
- Economie: daarbij draait het om de groei van de economie. Het vasthouden, uitbreiden of aantrekken van bedrijven hangt daarmee samen.
- Werken en leren: heeft te maken met opleidingsniveau, zorgen dat mensen hun school afmaken en het laten aansluiten van opleidingen op de vraag naar banen.
- Leefbaarheid: dit gaat over de omgeving waarin je woont (wonen, landschap en natuur), het sociale contact tussen mensen en dat er iets te doen is, bijvoorbeeld op het gebied van cultuur en sport.
- Natuur en klimaat: denk daarbij aan projecten die bijdragen aan de energietransitie, het verbeteren van het landgebruik, variatie in het Groninger landschap, natuur, waterbeheer, openbaar groen, circulaire / biologische / natuurinclusieve landbouw en agrarisch natuurbeheer.
Ook een goed idee? Kijk dan op onze pagina ‘Subsidies‘ welke mogelijkheden er zijn.
Loket Leefbaarheid en Impulsloket hebben beide een eigen beoordelingscommissie. Bij de beoordeling van de projecten maken de commissies gebruik van de voorwaarden waaraan deze aanvragen moeten voldoen. De commissie van Loket Leefbaarheid bestaat voornamelijk uit inwoners. Die van Impulsloket uit inhoudelijk deskundigen.
Voor het opstellen van de lokale en thematisch programma’s en de Toukomstprojecten is het mogelijk om het omgevingskwaliteitsteam om advies te vragen. De beoordeling hiervan doet onze onafhankelijke beoordelingscommissie, die het bestuur adviseert.
Een vertegenwoordiger van het College van Rijksadviseurs en één van provinciaal bouwheerschap, de stadbouwmeester en een onafhankelijk adviseur op het gebied van ruimtelijke kwaliteit en cultureel erfgoed. Ze bekijken of programma’s en projecten bijdragen aan de kwaliteit van de leefomgeving van Groningers en geven adviezen om de plannen op dit punt te verbeteren.
De leden van de beoordelingscommissie vind je op deze pagina. De leden zijn deskundig op verschillende terreinen en onafhankelijk. Hun taak is erg belangrijk. Zij bepalen of een project voor een bijdrage in aanmerking komt. Hun beoordeling is zwaarwegend. Het bestuur baseert zich bij eventuele toekenning op dit advies.
De aanpak van schadeherstel en versterking heeft de hoogste prioriteit, veel mensen en organisaties zijn hiermee hard bezig. Voor schadeherstel en versterking zijn aparte financieringen beschikbaar. Dat staat volledig los van Nationaal Programma Groningen.
Het is de hoogste tijd dat we ook fors investeren in de toekomst: door het versterken van de leefomgeving, de economie, opleidingen, banen en de natuur en het klimaat. En juist hiervoor is Nationaal Programma Groningen in 2019 opgericht.
In 2018 is afgesproken om voor vier projecten, die een relatie met versterking hebben, vanuit Nationaal Programma Groningen geld beschikbaar te stellen. In totaal gaat het om 75 miljoen euro. Dit was nog voor de start van Nationaal Programma Groningen. Hierbij gaat het om een eenmalige uitzondering, omdat geld van Nationaal Programma Groningen niet bedoeld is voor schadeherstel of versterking, hier zijn andere budgetten en organisaties voor. Het gaat daarbij om de volgende vier projecten: batch 1588, meerkosten huurwoningen Wierden en Borgen, vliesgevelwoningen en bestuurlijke tafel Groningen bovengronds.
Toukomst is een programma van Nationaal Programma Groningen. Voor Toukomst waren we op zoek naar grote ideeën die Groningen vooruithelpen. In totaal zijn ruim 900 ideeën ingediend.
De website is ruim 175.000 keer bekeken en maar liefst 1.700 mensen gaven aan direct en indirect bij Toukomst betrokken te willen zijn. Ruim 200 Groningers deden online en offline mee om ideeën te bundelen. Uit dit proces kwamen 59 concrete Toukomstprojecten. Deze projecten zijn in totaal 30.000 keer beoordeeld door inwoners van de provincie Groningen. De beoordelingen zijn naar het Toukomstpanel gegaan. Voor de uitvoering van deze projecten is bijna 100 miljoen euro beschikbaar. Het advies is opgeleverd en alle ideeen zijn uitbeeld in het Toukomstbeeld, als inspinspiratiebron voor de verschillende programma’s van Nationaal Programma Groningen. Bijvoorbeeld voor de lokale programma’s en het provinciale programma.
Financiering
Voor de uitvoering van alle plannen en projecten heeft het Rijk een startkapitaal van 1,15 miljard euro beschikbaar gesteld. We noemen dit nadrukkelijk een startkapitaal omdat het uitgangspunt is dat dankzij aanvullende en toekomstige financiering veel meer geld in projecten geïnvesteerd kan worden.
Het geld is toegedeeld aan de verschillende programma’s van Nationaal Programma Groningen. Het grootste deel (805 miljoen euro) is beschikbaar voor het provinciale programma en de lokale programma’s van gemeenten in het aardbevingsgebied. Daarnaast is er nog geld gereserveerd voor het project Toukomst, Impulsloket, Loket Leefbaarheid en programma’s zoals het erfgoedprogramma en het zorgprogramma.
De volledige verdeling is te vinden op onze website. In dit document staat ook beschreven waarom dit zo verdeeld is
Bijna twee derde deel van het startkapitaal is toegedeeld aan de verschillende programma’s, als een soort globale meerjarige begroting. Over het bedrag waarover nog geen besluit is genomen wordt in 2023 een keuze gemaakt. Dit wordt gedaan op basis van de evaluatie die we dan gaan uitvoeren. Dit betekent niet dat het toegedeelde geld al uitgegeven is en dat er geen geld meer is voor goede ideeën die nu nog niet in beeld zijn. Heb je een goed idee? Kijk dan op onze pagina ‘Subsidies‘.
De provincie en gemeenten zijn samen met inwoners, bedrijven en organisaties bezig met het maken van lokale en provinciale programma’s. Hiervoor is geld toegedeeld, pas na goedkeuring krijgen ze het aangevraagde bedrag. Zij hebben dit bedrag dus nog niet gekregen.
Dit komt vanuit het Rijk en 500 miljoen euro van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM).
Op de pagina ‘Subsidies‘ lees je welke mogelijkheden er zijn en hoe je het aan kunt vragen.
Nee, daar is het geld niet voor bedoeld. Hier zijn andere budgetten en organisaties voor.